Gårdmand

[Berit Carlsen]

Jeg lurer på om det er noen som vet hva som ligger i uttrykket "gårdmand". Er det en som er bruker av gård, som arbeider på gård eller ..........?

Hilsen Berit

[Ivar Ståle Ertesvåg]

litt avhengig av tid og stad....

Men ein gardmann er gjerne ein brukar av matrikulert eigedom og gardsbruk, også kalla "bonde".
- i motsetnad til plassemenn/husmenn (som brukar eit jordstykke som ikkje er matrikulert), inderstar, "kondisjonerte", osv.

Det vert også brukt som motsetnad til "husmenn" - folk som bur i eit hus, har tomt, men ikkje gardsbruk (har service, industri eller fiske som arbeid). Då kan plassemenn vere inkludert i "gardmenn" (iallfall på Vestlandet, der det ikkje var noko skarpt sosialt/økonomisk skilje mellom
"bønder" og plassemenn).

[Berit Carlsen]

Takk for svar. Dette er på Jeløya, Moss rundt 1830. Den det gjelder har flyttet ofte. Var gardmand før han flyttet fra Rygge til Jeløya i 1826, ved flyttinga sto han oppført som arbeidsmand, og da han døde var han gardmand på Ramberg, Jeløya. Vet ikke om du greier å få noe mer ut av det når du vet dette.

Hilsen Berit

[Ivar Ståle Ertesvåg]

Då ville eg rekna med at det var ein brukar av matrikulert jord (bonde);
altså ikkje gardsarbeidar, plassemann, proprietær, m.m.
Men omgrepet skil ikkje mellom sjølveigar og bygselmann.

[Berit Carlsen]

Takk for utgreiinga. Det var godt å vite.

Hilsen Berit